۱۳۹۴/۰۱/۱۶

اتحاد داعش، جبهه النصره و رژیم بشار اسد برای حمله به اردوگاه یرموک












گزارش جنگ در سوریه و عراق: در روزهای اخیر رسانه‌ های جهان پس از ماه‌ ها اخباری درباره ی اردوگاه یرموک منتشر کرده‌اند (فاصله ی مطلب فعلی و قبلی بی‌ بی‌ سی فارسی درباره ی یرموک: 10 ماه http://goo.gl/3Szku0). امری که سبب شده کمپ مرگ یرموک توجهات را جلب کند البته ارتباط چندانی با وضعیت انسانی این منطقه ندارد و از این روست که جائی، دیگر بار نام داعش مطرح شده است و تابع مهمترین قاعده‌‌ ی رسانه‌ ها در این سال‌ هاست: خبر آنجاست که داعش آنجاست.
این پرداخت ناگهانی به وضعیت، حجم گسترده‌ ای از اطلاعات بی‌ پایه و مغشوش را وارد اخبار و تحلیل‌ ها کرده است که گاه به نظر می‌ رسد درباره ی کمپ یرموک دیگری در کره‌ ی خاکی دیگری صحبت می‌ شود.

اردوگاه آوارگان یرموک
اگر سوریه بحرانی‌ ترین وضعیت انسانی را پس از جنگ جهانی دوم دارد، در کلّ خاک این کشور اسفبار ترین شرایط متعلّق به کمپ یرموک است. محاصره‌‌ ی کامل منطقه توسط ارتش سوریه، که از میانه ی سال 2013 شروع شده این مکان را به اردوگاه مرگ تبدیل کرده که تا کنون دستکم 172 نفر بر اثر گرسنگی جان باخته‌ اند و بمباران‌ های روزانه، 18 هزار ساکن آن را محکوم به مرگی تدریجی کرده است. آب آشامیدنی کل منطقه برای هفتمین ماه متوالی توسط ارتش قطع شده است و برای اینکه عُمق قحطی درک شود کافی است دانست که قیمت یک کیلو برنج به رقم 12 هزار لیره ی سوریه (تقریباً معادل 80 دلار) رسیده است. ارتش سوریه تمام راه‌ های ورودی به کمپ را بسته و اجازه ی ورود و خروج به کسی نمی‌ دهد. نفراتی که در تلاش برای فرار از این کمپ هدف تک‌ تیراندازان ارتش قرار گرفته‌ اند جزءِ تفکیک‌ ناپذیر آمار هر روز قربانیان جنگ داخلی به شمار می‌ روند. یرموک میدان اصلی سیاست "الجوع او الرکوع" ارتش سوریه است؛ گرسنگی بکشید یا زانو بزنید.
در جریانات مرتبط با محاصره ی یرموک توسط ارتش سوریه در طول دو سال اخیر، نیروهای حزب‌ الله لبنان در حاشیه ی کمپ به کرّات دیده‌ شد‌ه‌ اند، امّا بزرگترین گروهی که مرزهای شمالی را نگاه داشته، یک گروه فلسطینی است که اکنون رسانه‌ ها در بی‌ خبری به بیانیه‌ های آن استناد می‌ کنند: "جبهه ی خلق برای آزادی فلسطین"؛ بزرگترین متحّد فلسطینی حزب بعث سوریه که در تراژیک‌ ترین وضعیت تاریخ فلسطینیان در سوریه، همراه با ارتش بشار اسد دو سال است در محاصره ی کمپ یرموک شرکت دارد.

کیفیت حضور مخالفین مسلّح در مناطق محاصره شده ی جنوب دمشق
گرچه یرموک شناخته‌ شده ترین منطقه ی محاصره شده در جنوب دمشق است، امّا محلّه‌ های محاصره‌ شده‌‌‌ ی دیگری در مجاورت آن قرار دارند شامل یلدا، بیت‌ سحم، ببیلا و حجر الاسود که وضعیت انسانی در آنها تقریباً مشابه یرموک است. از میان دو تشکل بزرگ انقلابیون سوری، ارتش آزاد با گروه شام‌ الرسول و جیش الابابیل، و جبهه اسلامیه با جیش‌ الاسلام در منطقه حضور دارند. گروه اکناف بیت‌ المقدس، نزدیک به حماس، نیز در این مکان مستقر است (نه به این معنی که حماس به آنجا نیرو فرستاده، بلکه سمپات هایی هستند که در سال‌ های محاصره با اعلام حمایت از حماس گروه خود را تشکیل دادند). جبهه النصره بیشتر در ناحیه ی جنوبی کمپ و شهرک ببیلا و یلدا حضور دارد.

کیفیت حضور داعش در منطقه و رابطه‌ اش با مخالفین مسلّح
در تمام مناطقی که در دمشق و حومه ی آن در دست انقلابیون سوری است، داعش تنها در محلّه‌ ی محاصره شده‌ ی حجر الاسود حضور دارد. همین مکانی که توانست از آنجا به یرموک نفوذ کند. کسانی از داعش (به صورت فردی) در غوطه ی شرقی نیز حضور داشتند که بعد از حوادث تابستان پیش حضور آنها به پایان رسید و سابقه اش بر می گردد به درگیری های خونینی که از آغاز ظهور داعش، میان این گروه و مخالفین میانه‌ رویِ سوری در گرفته است. گروه جیش‌ الاسلام (از ستون‌ های اصلی جبهه اسلامیه) تابستان سال پیش عملیاتی با عنوان "طرد خوارج از غوطه ی شرقی" کلید زد و به حضور داعش در غوطه پایان داد و از آن پس داعش در حجر الاسود محصور ماند. جیش‌‌ الاسلام گروهی نظامی دارد تحت عنوان لواء علی‌ بن ابی طالب که ویژه‌ ی جنگ با "خوارج" داعش هستند.

چگونگی ورود داعش به کمپ یرموک
حمله‌ ی داعش به قدری ناگهانی بود که همگان در پی این رفتند که محاصره ی ارتش چگونه و از کجا شکسته شده است، امّا واقعیت این است که محاصره ی کمپ نشکسته است. در واقع داعش از بیرون مناطق محاصره شده وارد نشده، بلکه از محلّه‌ ی تحت کنترل خود (حجر الاسود) به محلّه ی یرموک در شمال رفته که تنها یک خیابان (شارع 15) آن دو را از هم جدا می کند و اکناف بیت‌ المقدس در آن یک ایست بازرسی داشته است. 

شرح ماوقع
داعش حمله ی خود را 1 آوریل از جنوب کمپ به مقر اکناف بیت‌ المقدس شروع کرد و بعد از تصرف به سمت بیمارستان فلسطین حرکت کرده آنجا را هم گرفت و سپس به سمت خیابان نوح پیغمبر آمد. همان‌ طور که هر چهار گروه حاضر در جنوب دمشق (جیش‌ الابابیل، شام‌ الرسول، اکناف و جیش‌ الاسلام) در بیانیه‌ هایشان گفته‌ اند این هجوم و پیشروی سریع بدون همکاری جبهه‌ النصره امکان پذیر نبوده است. در واقع همان سناریوی دیرالزور تکرار شده: اعضای محلی النصره، که از منطقه ی عروبه هستند، درگیر نشدند، راه را برای داعش باز کرده اند و فراتر از آن، وقتی گروه کمکی شام‌ الرسول از یلدا برای کمک به اکناف آمده‌ اند، آن‌ها را قیچی کرده اند و مانع از ورودشان به صحنه ی درگیری شده اند. داعش با این روش موفق شده تا الآن بیش از 80 درصد کمپ را در اختیار بگیرد. در واقع سرعت زیاد آنها به دلیل تعدد نفراتشان نیست، بلکه از این روست که نقاط تصرف شده را به جبهه النصره واگذار می‌ کنند (همچون مقر جبهه شعبیه در پشت شارع مدارس) و خود پیش می‌ آیند. سه گروه ارتش آزاد / جبهه اسلامیه و اکناف، اتاق عملیاتی مشترک تشکیل دادند با عنوان اتاق "رهائی اهالی یرموک از داعش و اذناب آنان"؛ در بیانیه ی اتاق عملیاتی جدید‌ التاسیس آمده که همزمان مشغول جنگ با داعش، النصره و ارتش سوریه هستند. از دیروز مطابق خبرها اولین دسته از نیروها به کمک اکناف آمده‌ اند و پس از بیرون راندن النصره از دو منطقه المعمل و الورشة به میدان فلسطین رسیده‌ اند و به نیروهای اکناف پیوسته‌ اند. النصره در تکذیبیه‌ ای که امروز منتشر کرده و متضمن حمله ی لفظی به جیش‌ الاسلام است (که چرا با شام‌ الرسول همکاری می کنید)، قید کرده که در جنگ میان داعش و مخالفین مسلّح شرکت نمی‌ کند و همچنان پیرو ابومحمد جولانی است نه بغدادی. النصره با تائید مسدود کردن عمدی مسیر امدادی شام‌ الرسول آورده که اگر خیلی می‌ خواهند به اکناف کمک کنند از سمت حجر الاسود بیایند (که در دست داعش است).
مطلب طولانی خواهد شد اگر به سابقه ی درگیری بین گروه شام‌ الرسول (زیرشاخه ی ارتش آزاد) و النصره پرداخته شود، ولی اصل کشمکش به چند ماه پیش بر می گردد که بعد از تظاهرات مردم بیت‌ سحم و ببیلا علیه سخت‌ گیری‌ های النصره، شام الرسول به نفع تظاهرکنندگان وارد شد و در مدت اخیر به طور مرتب جنوب دمشق صحنه ی زد و خورد مسلحانه بین این دو گروه بوده است.
اگر به یرموک برگردیم، مطابق آخرین خبرها داعش از مناره‌های مسجد عبدالقادر الحسینی از کلیه ی ساکنان می‌ خواهد که خود را تسلیم کنند و اکناف از مناره‌ های مسجد صلاح‌ الدین از آنها می‌ خواهد که برای باز پس‌ گیریِ یرموک به نبرد علیه داعش بشتابند.



جلوه‌ ی دیگری از همکاری ارتش سوریه و داعش
تقریباً بلافاصله پس از آغاز هجوم داعش از جنوب، ارتش سوریه و نیروهای فلسطینی وفادار به بشار اسد از شمال حمله ی خود را به مواضع مخالفین شروع کردند و با بمبهای بشکه‌ ای و موشک های زمین به زمین آنها را هدف گرفتند. تا این لحظه مناطق چندین بار دست به دست شده‌ اند ولی با توجه به حجم آتش شدید مشخص نیست ارتش آزاد / جبهه اسلامیه و اکناف تا چه زمان در منگنه ی داعش / ارتش دوام بیاورند.
* توضیحات درون نقشه آورده شده اند، فقط نکته اینکه کل ناحیه ی سیاه، سبز و قرمز در محاصره هستند.
بیانیه ی اکناف بیت‌ المقدس: http://goo.gl/fwiVaJ
بیانیه ی جیش‌ الابابیل: http://goo.gl/sMlQwR
بیانیه ی جیش‌ الاسلام: http://goo.gl/vRDTjw
مصاحبه ی اسلام علوش از جیش‌ الاسلام: http://goo.gl/VG1P7V
بیانیه ی بنیاد حقوق بشر فلسطینیان سوریه: http://goo.gl/PTAsqR
بیانیه ی اتاق عملیاتی جدید شام‌ الرسول، جیش‌ الابابیل، جیش‌ الاسلام: http://goo.gl/jCPKxt
بیانیه ی هیئت قضایی مخالفین مسلّح در دعوت به جنگ علیه داعش: http://goo.gl/bisZwP